۵۰ سال از بروز پدیده خمینی و خمینیسم می‌گذارد. به این مناسبت چند گفت‌وگو انجام داده‌ایم. گفت‌وگویی که پیش رو دارید، با رضا کاظم‌زاده انجام شده است. آقای کاظم‌زاده روانشناس است و در این گفت‌وگو به بررسی شخصیت آیت‌الله سید روح‌الله موسوی خمینی از دیدگاهی روان‌شناسانه می‌پردازد.

آیت‌الله خمینی: برخوردار از منشی اقتدارگرا با حد بالایی از عملگرایی و بهره‌برداری از فرصت‌ها

بابک مینا: تا چه حد می‌توانیم بگوییم رفتار سیاسی سیاستمدارن و رهبران سیاسی ناشی از شخصیت روانی‌شان است؟

رضا کاظم‌زاده: هر عملی که انسان به تمایل خود انجام دهد و در انجام آن از حداقل آزادی نیز برخوردار باشد، به شکل مستقیم یا غیر مستقیم، از آنچه در روانشناسی “شخصیت” نامیده می‌شود تأثیر می‌پذیرد. سیاست‌ورزی نیز به‌سان یک فعالیت بشری، چه به شکل حرفه‌ای و چه موقت یا داوطلبانه‌اش، از این قاعده مستثنا نیست. با این حال پذیرش حکم بالا به این معنا نیست که می‌توان رابطه‌ای مستقیم و یا مهم‌تر از آن علّی میان شخصیت فرد و نحوه سیاست‌ورزی‌اش برقرار نمود. واقعیتِ امر بسیار پیچیده‌تر است. شخصیت فرد و نحوه‌ رویکردش به سیاست نه تنها متقابلاً بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند بلکه متن و کادری که در آن فرد به فعالیت سیاسی مشغول است (شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی به همراه سابقه‌ تاریخی و غیره) از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. رئیس جمهور کشور و جامعه‌ای مانند آمریکا بودن مسلماً با رئیس‌جمهور مثلاً سوریه یا ایران بودن بسیار متفاوت است. حتی در درون یک جامعه مثل آمریکا هم، بنا به این‌که در دوره‌ جنگ جهانی دوم یا مثلاً رشد اقتصادی در دو دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی رئیس‌جمهور باشید، از شرایط و موقعیت متفاوتی برخوردار خواهید بود.