مهمترین نکاتِ «ترکمانچای اتمی»
رضا پرچی‌زاده /
همین الان خواندنِ متنِ صد و خرده‌ای صفحه‌ایِ «ترکمانچای اتمی» را به آخر رساندم. این «معاهده»، چنان که پیش‌بینی می‌کردم، متنی جامع با ماده / تبصره و ضمائمِ بسیار و بعضا مبهم و گیج‌کننده است؛ که در امتدادِ پیش‌نویس‌اش در لوزان، در جایی که امتیازهای فراوانی از جمهوری اسلامی می‌گیرد و محدودیت‌های بسیاری به این رژیم تحمیل می‌کند، تنها تعهداتِ ناچیزی – آن هم به صورتِ مشروط در بلندمدت – به جمهوری اسلامی می‌دهد. از آنجا که متن طولانی است، و در آینده بسیاری نسخه کاملِ آن را به فارسی ترجمه خواهند کرد، در اینجا قصد دارم تنها مهمترین نکاتِ ترکمانچای اتمی را روشن کنم.
ترکمانچای اتمی، یا چنانکه در اصطلاح بین‌المللی آن را به طرزی غلط انداز نامیده‌اند، «برنامه جامع همکاری» (Joint Comprehensive Plan of Action)، در روز ۱۴ جولای ۲۰۱۵ در وین به امضای طرفینِ قرارداد، یعنی جمهوری اسلامی از یک طرف و آمریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و چین از طرف دیگر، رسید. این قرارداد یک «مقدمه» هجده‌صفحه‌ای دارد و پنج «ضمیمه»؛ که در مقدمه مواردِ کلی را بیان کرده‌اند و در ضمائم جزئیاتِ کار را. متنِ این قرارداد به زودی به شورای امنیت سازمان ملل فرستاده خواهد شد تا در آنجا به قطعنامه تبدیل شود. شورای امنیت وظیفه دارد روزهای «آغاز» و «پایانِ» اجرای تعهداتِ جمهوری اسلامی به جامعه جهانی در قبال برنامه اتمی‌اش را تعیین کند، که به طور عمومی از آغاز تا پایان ده سال طول می‌کشد (۴). با این وجود، عمل به تعهداتِ مختلف، مدت زمانهای مختلفی دارد، که چیزی بین ۱۰ تا ۲۵ سال طول خواهد کشید. مطابق مفاد ترکمانچای اتمی، جمهوری اسلامی موظف است هر دو سال یک بار یا زودتر با مقاماتِ بین‌المللی ملاقات کند تا درباره عمل به تعهدات‌اش به آنها توضیح بدهد (
