شکل گیری تصنیف ملی،پیدایش کنسرت
میر علیرضا میرعلی نقی*
نگاهی به موقعیت و نقش موسیقی درجریان انقلاب مشروطیت ایران
مقدمه
بخش مهمی از تاریخ موسیقی در هرتمدنی، وابسته به جریان تاریخ اجتماعی و جریان های سیاسی است. این بخش، « تاریخ اجتماعی موسیقی» آن کشور نامیده می شود و بحث های درون آن، برمحور کنش ها و واکنش های مردم، موسیقیدانان و اهل سیاست در آن مقطع تاریخی و یا جریان خاصی است که موسیقی در آن، نقش آشکار داشته است. بحث فرم، تحولات فرم و مباحث فنی مربوط به مقولات نظری محض، در این بخش از تاریخ نگاری موسیقی، نقش محوری ندارد، ولی جزو بحث ها و موضوعات جدایی ناپذیر هم هست. نکته اگر اینکه تاریخ تحول فرم ها در موسیقی، لزوماً منطبق با تاریخ تحولات اجتماعی ای که تحول فرم در آن اتفاق افتاده، نیست. تحول فرم در موسیقی، هنگامی جا می افتد و پذیرفته می شود که زمان لازم را طی کند، و این جاافتادگی و پذیرفته شدن، در موسیقی، حتی دیرتر از دیگر هنرها مثل ادبیات و نقاشی و سینماست. دلایل این اختلاف زمانی، مفصل است و جای آن در این یادداشت نیست. این قدر می توان گفت که تاریخ تحول فرم و یا پیدایش فرم در موسیقی، با تاریخ اجتماعی آن، نوعی «ناهم زمانی» دارد، در سال های پایانی قرن بیستم، این ناهم زمانی تا حدود زیادی از بین رفته است. دلایل عمدۀ آن، بهم پیوستگی اجزای جهان امروز زیر نفوذ تکنولوژی پیشرفته، ارتباطات سریع، و امکان اجرای فوری ایده هاست. سخن این یادداشت اما، درباره اتفاقی است که از اواخر قرن نوزدهم در ایران شروع شد و در دهۀ اول قرن بیستم، به پایان خود رسید : انقلاب مشروطیت (۱۲۸۵ ش / ۱۹۰۶ م)، که نخستین انقلاب مدنی جامعه شهرنشین ایرانی، برای رسیدن به نوعی پارلمانتاریسم و تحقق خواسته های انسانی بود؛ و موسیقی، در آن، حضوری پررنگ داشت.
