متن زیر یادداشت فراهم‌شده برای سخنرانی‌ای است در “انجمن دفاع از زندانیان سیاسی و عقیدتی در ایران- پاریس” به تاریخ ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۴. یادداشت لحن شفاهی دارد، استدلال و توضیح مفصل در ظرف آن نمی‌گنجد و مدعای آن چیزی بیش از عطف توجه به پیچیدگی بحث “بخشش” نیست. تصویرها از اسلایدهای سخنرانی برگرفته‌ شده‌اند.

مقدمه

این گفتاری است در فلسفه اخلاق و در فلسفه سیاسی. کوشش می‌کنم چندان وارد موضوع‌های تخصصی نشوم و مفهوم‌های کلیدی را با توضیح‌های ملموس پیش گذارم. موضوع پیچیده است و خواهید دید که ما به صورت زیگزاگی پیش می‌رویم. علت زیگزاگی پیش رفتن در این بحث را ژاک دریدا توضیح داده است: نوسان داریم میان بخشیدن و نبخشیدن، با نظر به امر بخشودنی و نابخشودنی. همراه با تردید زمان می‌گذرد، ما روایت‌هایمان را بیان می‌کنیم، دیگران نیز. و رودخانه‌ای تشکیل می‌شود که مسیر پر پیچ و خمی دارد.